Jakie pytania zadać przed leczeniem zaćmy u osoby starszej?
Coraz więcej rodzin wspiera bliskich w decyzji o leczeniu zaćmy. To naturalne, że pojawia się wiele pytań o bezpieczeństwo, metody i efekty. Dobra lista pytań przed wizytą ułatwia spokojną rozmowę z lekarzem i świadomy wybór soczewki.
W tym artykule znajdziesz podpowiedzi, kiedy rozważyć zabieg u seniora, jak wygląda kwalifikacja, jakie są metody operacji i jak przygotować się do dnia zabiegu. Na końcu zamieściliśmy gotową checklistę pytań na wizytę.
Kiedy warto rozważyć leczenie zaćmy u osoby starszej?
Wtedy, gdy zaćma utrudnia codzienne życie i nie pomaga już dobra korekcja okularowa.
Zaćma postępuje stopniowo. Objawy to między innymi zamglone widzenie, gorszy kontrast, olśnienia, trudność w jeździe po zmroku i częstsze zmiany okularów bez poprawy. Wiek sam w sobie nie jest przeciwwskazaniem do leczenia zaćmy. Decyzję podejmuje się wspólnie z lekarzem po ocenie wpływu choroby na funkcjonowanie i po badaniach kwalifikacyjnych.
Jak wygląda pełna diagnoza i kwalifikacja do zabiegu?
Obejmuje wywiad, badania oka i pomiary potrzebne do doboru soczewki.
Lekarz zbiera informacje o objawach, chorobach i przyjmowanych lekach. Wykonuje badanie w lampie szczelinowej, pomiar ostrości wzroku i ciśnienia wewnątrzgałkowego. Do kwalifikacji potrzebna jest biometria do wyliczenia mocy soczewki wewnątrzgałkowej. Często wykonuje się też badanie dna oka po rozszerzeniu źrenicy oraz badania dodatkowe, na przykład OCT plamki, gdy podejrzewa się choroby siatkówki. Na koniec lekarz omawia metody leczenia zaćmy i możliwe typy soczewek.
Jakie są dostępne metody leczenia zaćmy i czym się różnią?
Skuteczną metodą jest operacja usunięcia zmętniałej soczewki i wszczepienie nowej.
Najczęściej stosuje się fakoemulsyfikację przez małe nacięcie rogówki. W klasycznej technice używa się ultradźwięków do rozdrobnienia soczewki. Dostępna jest także technika bezultradźwiękowa z nacięciem około 2 milimetrów. Jej celem jest ograniczenie energii w oku i ochrona rogówki, zwłaszcza komórek śródbłonka. W naszym ośrodku w około 92 procentach przypadków zaćma jest usuwana bez ultradźwięków, a w pozostałych używa się ich minimalnie. Dobór metody zależy od budowy oka, rodzaju zaćmy i chorób współistniejących. Obie metody pozwalają na precyzyjne wszczepienie soczewki wewnątrzgałkowej.
Jak wybrać odpowiednią soczewkę wewnątrzgałkową dla seniora?
Najlepiej na podstawie stylu życia, oczekiwań i budowy oka, po rozmowie z lekarzem.
Do wyboru są soczewki jednoogniskowe, które zapewniają ostre widzenie zwykle do dali, oraz soczewki zaawansowane. Należą do nich soczewki EDoF o rozszerzonej głębi ostrości, soczewki wieloogniskowe do bliży, dali i odległości pośrednich oraz soczewki toryczne korygujące astygmatyzm. U osób z chorobami siatkówki lub dużymi źrenicami w nocy preferuje się często rozwiązania o mniejszym ryzyku olśnień i tęczowych obwódek. Warto omówić prowadzenie po zmroku, pracę przy komputerze, czytanie i wrażliwość na kontrast. Komputerowy system wspomagania doboru soczewki zwiększa precyzję dopasowania.
Jak przygotować pacjenta starszego do operacji?
Najważniejsze to ustalone z lekarzem badania, przegląd leków i plan opieki po zabiegu.
Przygotowanie obejmuje zebranie dokumentacji medycznej i listy leków. Niektóre preparaty, na przykład leki przeciwkrzepliwe, wymagają uzgodnienia z lekarzem prowadzącym. Zwykle zaleca się krople przedoperacyjne i higienę brzegów powiek. W dniu zabiegu potrzebna jest osoba towarzysząca. Należy przyjść w wygodnym ubraniu, bez makijażu oczu i bez soczewek kontaktowych. Szczegółowe wskazówki, w tym dotyczące posiłków i przyjmowania leków w dniu zabiegu, przekazuje lekarz podczas kwalifikacji.
Jak przebiega zabieg i czego się spodziewać w dniu operacji?
To krótki zabieg w znieczuleniu miejscowym, po którym pacjent wraca tego samego dnia do domu.
Po przyjęciu do ośrodka pielęgniarka podaje krople znieczulające i rozszerzające źrenicę. Chirurg wykonuje małe nacięcie, usuwa zmętniałą soczewkę i wszczepia nową soczewkę wewnątrzgałkową. Gdy planowana jest korekcja astygmatyzmu, używa się systemu wspomagającego ustawienie soczewki. Sam zabieg zwykle trwa kilkanaście minut. Pacjent może odczuwać lekkie dotykanie lub nacisk, ale nie ból. Po krótkiej obserwacji otrzymuje zalecenia i krople do domu. Oko bywa wrażliwe na światło i może widzieć zamgliście przez pierwsze godziny.
Jakie powikłania i ryzyka warto omówić przed zabiegiem?
Rzadkie, ale możliwe są powikłania śródoperacyjne i pooperacyjne oraz typowe dolegliwości przejściowe.
Należy omówić ryzyko infekcji wewnątrzgałkowej, obrzęku rogówki, podwyższonego ciśnienia w oku, obrzęku plamki lub pęknięcia torebki soczewki. Zdarza się zmętnienie tylnej torebki po miesiącach lub latach, które leczy się laserem YAG. U części osób mogą wystąpić olśnienia lub halo, zwłaszcza po soczewkach wieloogniskowych. Wpływ na ryzyko mają choroby oczu, cukrzyca, zażywane leki i higiena po zabiegu. Lekarz powinien wyjaśnić, jak minimalizuje się ryzyko i co zrobić, gdy pojawią się niepokojące objawy.
Jak wygląda rekonwalescencja i opieka po operacji u seniora?
Poprawa bywa szybka, a pełna stabilizacja widzenia zajmuje zwykle kilka tygodni.
Po zabiegu stosuje się krople według schematu i chroni oko przed urazem oraz zanieczyszczeniami. Przez kilka dni lepiej unikać dźwigania, basenu i sauny. Wskazane są okulary przeciwsłoneczne na zewnątrz. Należy nie pocierać oka i spać na przeciwległym boku przez pierwsze noce. O terminach kontroli decyduje lekarz. Do prowadzenia samochodu i pracy wraca się po uzyskaniu stabilnej ostrości i zgody lekarza. Gdy operuje się oboje oczu, terminy zwykle planuje się w odstępie rekomendowanym podczas kwalifikacji.
Jak przygotować listę pytań przed wizytą kwalifikacyjną?
Spisz pytania wcześniej i zabierz je na wizytę wraz z listą leków i okularami.
Pomoże lista, na której znajdą się między innymi:
Jakie są wskazania do leczenia zaćmy w moim przypadku i czy wiek wpływa na ryzyko?
Która metoda będzie dla mnie najbezpieczniejsza i dlaczego?
Czy w moim oku można zastosować technikę bezultradźwiękową i małe nacięcie?
Jakie typy soczewek rekomenduje Pan/Pani i jakie będą kompromisy widzenia?
Czy mam astygmatyzm i czy warto rozważyć soczewkę toryczną?
Jak choroby współistniejące wpływają na wynik i rekonwalescencję?
Jak przygotować leki przed zabiegiem i które trzeba skonsultować?
Jak wygląda plan kropli i harmonogram kontroli po zabiegu?
Kiedy mogę wrócić do prowadzenia auta, aktywności fizycznej i pracy?
Co zrobić, jeśli po operacji pojawią się ból, nagłe pogorszenie widzenia albo światłowstręt?
Świadoma rozmowa z lekarzem i dobrze dobrana soczewka decydują o komforcie widzenia na lata. W leczeniu zaćmy liczy się precyzja, bezpieczeństwo i plan dopasowany do seniora oraz jego codziennych zadań.
Umów kwalifikację na leczenie zaćmy i zabierz listę pytań, a wspólnie ustalimy plan operacji i soczewkę dopasowaną do potrzeb.
Chcesz wiedzieć, która metoda i soczewka będą najlepsze dla seniora? Umów kwalifikację i sprawdź, czy w Twoim przypadku możliwa jest technika bezultradźwiękowa (stosowana w naszym ośrodku w około 92% przypadków) oraz który typ soczewki zapewni najlepszy komfort widzenia: https://megalens.pl/okulistyka/zacma/.
